Της Σοφίας Εμμανουήλ (semmanouil@gmail.com)
Η εμπλοκή των καταναλωτών στην προσπάθεια επίλυσης των προβλημάτων που αναδείχθηκαν με τις κρίσεις -την κλιματική κρίση, την πανδημία της νόσου Covi-19 και τον πόλεμο στην Ουκρανία- είναι καθοριστική, κάτι που αναγνωρίζουν πλέον κυβερνήσεις και επιχειρηματικοί ηγέτες ενώ επιβεβαιώνεται και από τις έρευνες.
Διαπιστώνεται ότι οι καταναλωτές θέλουν όλο και περισσότερο να είναι ενεργοί παράγοντες αλλαγής στην ενεργειακή, στην επισιτιστική και στην κλιματική κρίση. Η τελευταία έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (Intergovernmental Panel on Climate Change) έδειξε ότι οι αλλαγές στην καταναλωτική ζήτηση θα μπορούσαν να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έως και 70% σε 20 χρόνια. Επίσης, έρευνα του WEF για τις λύσεις στην κρίση του κόστους ζωής και του κλίματος έδειξε ότι το 78% των καταναλωτών ζητά βιώσιμη παραγωγή τροφίμων και το 68% βιώσιμη ενέργεια.
Τα τελευταία χρόνια η τάση εξάρτησης από φθηνές εισαγωγές τροφίμων που κατακλύζουν πολλές χώρες εκτοπίζει τοπικούς παραγωγούς. Έτσι, υπονομεύει την προσπάθεια για βιώσιμη ανάπτυξη της αγοράς και δημιουργεί αστάθεια στις διεθνείς τιμές τροφίμων και έλλειψη υγιών επιλογών για τους καταναλωτές. Πρακτικά, οι καταναλωτές πληρώνουν πλέον βαρύ τίμημα και λόγω υψηλού κόστους αλλά και λόγω της διάθεσης στην αγορά προϊόντων χαμηλής ποιότητας εισαγόμενων προϊόντων. Επίσης πάνω από 8 στους 10 καταναλώτές παγκοσμίως (81%) προσαρμόζουν τους προϋπολογισμούς τους για να ανταπεξέλθουν στα υψηλά κόστη ενέργειας.
Διαπιστώνεται ότι υπάρχει ένα παράθυρο ευκαιρίας για την ανάπτυξη λύσεων στις κρίσεις που θα εμπλέκουν τους καταναλωτές αλλά αυτό προϋποθέτει δράσεις για την προστασία των δικαιωμάτων και των εισοδημάτων τους.
Οι τάσεις στην Ελλάδα
Ειδικά στην Ελλάδα, τo 92% των καταναλωτών δηλώνει πρόθυμο να αλλάξει κάποιες από τις καθημερινές του συνήθειες για να υιοθετήσει πιο βιώσιμες επιλογές στην καθημερινότητά του. Όμως στην προσπάθεια αυτή υπάρχουν εμπόδια και μόνο το 25% έχει καταφέρει να κάνει σημαντικές αλλαγές, στη διάρκεια της προηγούμενης χρονιάς.
Σύμφωνα με έρευνα της P&G σε συνεργασία με την Maru/Blue σε δείγμα 1.022 ενηλίκων, οι καταναλωτές στην Ελλάδα θεωρούν πως η αλλαγή των καθημερινών επιλογών, με στόχο την εξοικονόμηση νερού και ενέργειας καθώς και τη μείωση χρήσης πλαστικού, είναι είτε πολύ δύσκολη (83%), είτε εξαιρετικά κοστοβόρα (89%), χρονοβόρα (73%), είτε απαιτεί συμβιβασμούς ως προς την αποτελεσματικότητα των προϊόντων (58%).
Η έρευνα, που έγινε στο πλαίσιο του προγράμματος “Το Σπίτι μας. Ο Πλανήτης τους”, έδειξε ότι τo 85% των ερωτηθέντων δείχνει μεγάλο ενδιαφέρον στην υιοθέτηση πρακτικών που συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ενέργειας στο σπίτι, με το αντίστοιχο ποσοστό σε ό,τι αφορά στην εξοικονόμηση νερού να ανέρχεται στο 79%, και τη μείωση χρήσης πλαστικού στο 82%. Ταυτόχρονα, το 90% των καταναλωτών στην Ελλάδα δηλώνει πως επιθυμεί να αναλάβει περισσότερες πρωτοβουλίες που αφορούν στην υιοθέτηση μιας πιο υπεύθυνης κατανάλωσης, με στόχο να συμβάλλει συλλογικά σε έναν πιο θετικό αντίκτυπο στον πλανήτη. Επίσης, το 95% των ερωτηθέντων, αναγνωρίζει ότι θα πρέπει να ενεργοποιηθεί πιο δυναμικά για την προστασία του περιβάλλοντος, με στόχο να εξασφαλίσει ένα καλύτερο μέλλον για τις επόμενες γενιές.
