Της Σοφίας Εμμανουήλ (semmanouil@gmail.com)
Μετά από μια περίοδο δοκιμασιών κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ο τουρισμός επανέρχεται σε τροχιά ανάπτυξης καλλιεργώντας προσδοκίες για έσοδα αλλά το ζητούμενο είναι η επανατοποθέτησή του και σε τροχιά βιωσιμότητας.
Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει ήδη πολλές περιοχές ενώ δημοφιλείς προορισμοί απειλούνται από την αυξανόμενη ρύπανση, τους περιβαλλοντικούς κινδύνους, την υποβάθμιση της πολιτιστικής κληρονομιάς και την εξάντληση των πόρων, χωρίς να υπολογίζεται η επιβάρυνση του περιβάλλοντος από τις μεταφορές για τα ταξίδια.
Ο τουρισμός πρέπει να τηρεί την ισορροπία μεταξύ ανάπτυξης και προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς. Είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για την προώθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και την παροχή πρόσβασης σε αυτήν, αλλά συνεπάγεται επίσης προκλήσεις που σχετίζονται με τον συνωστισμό, την πολιτισμική ιδιοποίηση και την απώλεια της αυθεντικότητας. Ο τουρισμός αποφέρει χρήματα και θέσεις εργασίας στις πόλεις και τις περιφέρειες, αλλά μπορεί επίσης να βλάψει την καθημερινή ζωή των κατοίκων, καθώς και τον πολιτισμό και την κληρονομιά της περιοχής.
Ο αειφόρος τουρισμός ορίζεται από το Πρόγραμμα του ΟΗΕ για το Περιβάλλον και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού ως ο τουρισμός που λαμβάνει πλήρως υπόψη τις τρέχουσες και μελλοντικές οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις του, καλύπτοντας τις ανάγκες των επισκεπτών, των επιχειρήσεων και των τοπικών κοινοτήτων.
Οι κατευθυντήριες γραμμές που προωθεί ο παγκόσμιος οργανισμός και οι πρακτικές διαχείρισης για την αειφόρο τουριστική ανάπτυξη εφαρμόζονται σε όλες τις μορφές τουρισμού, σε όλους τους τύπους προορισμών, συμπεριλαμβανομένου του μαζικού τουρισμού και των διαφόρων εξειδικευμένων μορφών τουρισμού. Οι αρχές της αειφορίας αναφέρονται στις περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικο-πολιτιστικές πτυχές της τουριστικής ανάπτυξης και στόχος είναι να δημιουργηθεί ισορροπία μεταξύ αυτών των τριών διαστάσεων για να διασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά του.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού απαιτείται βέλτιστη χρήση των περιβαλλοντικών πόρων, διατήρηση της φυσικής κληρονομιάς και της βιοποικιλότητας, σεβασμός στην πολιτιστική κληρονομιά και τις παραδοσιακές αξίες των τοπικών κοινοτήτων και στήριξη των τοπικών οικονομιών ώστε να δημιουργούν ευκαιρίες απασχόλησης και σταθερό εισόδημα στους κατοίκους. Επίσης, η επίτευξη βιώσιμου τουρισμού είναι μια συνεχής διαδικασία και απαιτεί συνεχή παρακολούθηση των επιπτώσεων, εισάγοντας τα απαραίτητα προληπτικά ή/και διορθωτικά μέτρα όποτε είναι απαραίτητο.
H επένδυση της Calilo στην Ίο
Οι σωστές υποδομές και η εκπαίδευση των επισκεπτών, αποτελούν βασικά συστατικά της επιτυχούς διαχείρισης ενός προορισμού και της δημιουργίας ενός βιώσιμου μοντέλου για την ανάπτυξή του. Ειδικότερα στην Ελλάδα, που η ανάπτυξη της οικονομίας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τουρισμό μια σύμπραξη του δημοσίου με τον ιδιωτικό τομέα για ένα ισχυρό θεσμικό πλαίσιο που επιβραβεύει την υπεύθυνη επιχειρηματικότητα και προάγει την έρευνα και την καινοτομία, αποτελεί μονόδρομο για την αειφορία του κλάδου. Αυτή την άποψη εξέφρασε ο αντιπρόεδρος του Ομίλου Hotel Brain Κωνσταντίνος Ζήκος σε συζήτηση για την βιωσιμότητα στον τουριστικό τομέα που αναπτύχθηκε στο TEDxAthens 2023, με τη συμμετοχή του Ομίλου Calilo, που δραστηριοποιείται στην Ίο υλοποιώντας στρατηγικές επενδύσεις βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης. Όπως είπε η Διευθύντρια Στρατηγικής Ανάπτυξης και Δημοσίων Σχέσεων του Ομίλου Calilo, Έρικα Μιχαλοπούλου, o όμιλος έχει δεσμευτεί να αξιοποιήσει μόνο το 1% της γης που βρίσκεται στην ιδιοκτησία του, παρ’ ότι σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία επιτρέπεται η αξιοποίηση του 10%. Προωθεί δε τη δημιουργία ενός πρότυπου τουριστικού προϊόντος υψηλών προδιαγραφών και περιορισμένου περιβαλλοντικού αποτυπώματος, το οποίο ενσωματώνεται αρμονικά στο οικοσύστημα της Ίου. Η ανακύκλωση του νερού στις υποδομές του, η μείωση της χρήσης πλαστικού κατά 30% σε όλη του την εφοδιαστική αλυσίδα, οι δενδροφυτεύσεις για την ενίσχυση του πρασίνου και η δημιουργία καταφυγίου ιπποειδών, είναι μερικές μόνο από τις ενέργειες που ο όμιλος Calilo πραγματοποιεί ώστε να δημιουργήσει προστιθέμενη αξία για την τοπική κοινωνία.
Σύμφωνα με την καθηγήτρια Οικονομικών του Πανεπιστημίου Πειραιά και Διευθύντρια του Εργαστηρίου Βιο-οικονομίας Κωνσταντίνα Κοτταρίδη και τον Επίκουρο Καθηγητή Τουρισμού του Πανεπιστημίου Πειραιά Σωτήρη Βαρελά, οι σωστές υποδομές και η εκπαίδευση των επισκεπτών, αποτελούν βασικά συστατικά της επιτυχούς διαχείρισης ενός προορισμού και της δημιουργίας ενός βιώσιμου μοντέλου για την ανάπτυξή του.
