Μια κρίσιμη δεκαετία δράσης για τον επιχειρηματικό κόσμο ανατέλλει το 2020, σύμφωνα με μελέτη του Global Compact (Παγκόσμιο Σύμφωνο των Ηνωμένων Εθνών) και της Accenture για τη στρατηγική των CEOs, που καθίσταται επίκαιρη λόγω των σημαντικών προκλήσεων που αναδύονται σε τοπικό και διεθνές επίπεδο.
Της Σοφίας Εμμανουήλ (semmanouil@gmail.gr)
Ο γενικός γραμματέας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες με αφορμή την ένταση στη Μέση Ανατολή προειδοποίησε προ ημερών για “τις γεωπολιτικές εντάσεις που βρίσκονται στο υψηλότερο επίπεδό τους αυτό τον αιώνα” και κάλεσε τους ηγέτες του κόσμου να σταματήσουν την κλιμάκωση της έντασης, να επιδείξουν τη μέγιστη δυνατή αυτοσυγκράτηση και να ξαναρχίσουν τον διάλογο. “Αυτή η πυριτιδαποθήκη των εντάσεων οδηγεί όλο και περισσότερες χώρες να λαμβάνουν απρόβλεπτες αποφάσεις με απρόβλεπτες συνέπειες και με σοβαρό κίνδυνο”, πρόσθεσε.
Την ίδια στιγμή ο κ. Γκουτέρες σε εισαγωγικό σημείωμά του στην μελέτη του Global Compact και της Accenture σημειώνει ότι πρέπει να κινητοποιήσουμε τον ιδιωτικό τομέα, που αντιστοιχεί στο 75% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Στην πορεία προς τα εμπρός, είναι κρίσιμης σημασίας για την επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης και ειδικότερα για την καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος και την εξάλειψη της ακραίας φτώχειας μέχρι το 2030, η συνεργασία των επιχειρήσεων και των κορυφαίων διευθυνόντων συμβούλων σε όλο τον κόσμο. Δυστυχώς “δεν είμαστε σε καλό δρόμο”, σύμφωνα με τον κ. Γκουτέρες.
Πάντως θα πρέπει να σημειωθεί ότι δημιουργείται μια κρίσιμη μάζα επιχειρήσεων στις οποίες οι CEOs βλέπουν στην τρέχουσα συγκυρία την ευκαιρία για να αναπτύξουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα μέσω της εστίασης της στρατηγικής τους σε περιβαλλοντικά, κοινωνικά και ζητήματα εταιρικής διακυβέρνησης.
Είναι σαφές όμως ότι αυτή η τάση δεν αρκεί για να καθησυχάσει τις ανησυχίες, καθώς πλησιάζουμε το 2030, που αποτελεί ορόσημο για την επίτευξη των παγκόσμιων στόχων που καθορίστηκαν από κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και άλλους ενδιαφερόμενους, και όπως είπε και γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, δεν είμαστε σε καλό δρόμο. Παράλληλα, οι ηγέτες των επιχειρήσεων αναφέρουν ότι αντιμετωπίζουν όλο και πιο ανταγωνιστικό επιχειρηματικό περιβάλλον αλλά και πιέσεις. Από τις παγκόσμιες αβεβαιότητες στον τομέα του εμπορίου και τον επενδυτικό ακτιβισμό μέχρι τις ραγδαίες εξελίξεις στην τεχνολογία η δεκαετία που ανατέλλει αναδύει μεγάλες προκλήσεις.
Η έρευνα δείχνει επίσης ότι οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν αυξανόμενες προσδοκίες από τους καταναλωτές και τους εργαζομένους για υιοθέτηση επιχειρηματικών μοντέλων και εργαλείων λογοδοσίας που θα ευνοούν την πρόοδο σε θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και εταιρικής διακυβέρνησης.
Κι ενώ το 2016 το 49% των CEOs δήλωνε ότι ο επιχειρηματικός κόσμος θα είναι καταλύτης στην επίτευξη των παγκόσμιων στόχων, με το 78% να διακρίνει επενδυτικές ευκαιρίες και το 90% να δηλώνει δέσμευση στην ατζέντα βιώσιμης ανάπτυξης, το 2019 ο πήχης φαίνεται ότι υποχώρησε. Το 48% των CEOs αναφέρει ότι εφαρμόζει αρχές βιώσιμης ανάπτυξης στις δραστηριότητές του, μόλις 21% πιστεύει ότι η επιχείρηση την οποία αντιπροσωπεύει μπορεί να παίξει σήμερα έναν κρίσιμο ρόλο για την επίτευξη των παγκόσμιων στόχων ενώ το 71% πιστεύει ότι με αυξημένη δέσμευση και δράση οι επιχειρήσεις μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια προσπάθεια.
Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν στην δεκαετία που άρχισε είναι πολλές, με τρεις στους δέκα να αναγάγουν σε μείζον πρόβλημα την αλλαγή του επιχειρηματικού μοντέλου από το παραδοσιακό, που ήθελε τις επιχειρήσεις να αναπτύσσουν προϊόντα και υπηρεσίες με γνώμονα τις ανάγκες που προκύπτουν από τους καταναλωτές και την αγορά. Σήμερα δεν αναδύονται τέτοιες ανάγκες, λόγω της πρόσβασης σε νέες τεχνολογίες και οι επιχειρήσεις πρέπει να δημιουργούν νέες ανάγκες και πάνω σε αυτή τη βάση να αναπτύσσουν δράση.
Το 43% των μεγαλύτερων επιχειρήσεων παγκοσμίως αναφέρουν ότι οι προτεραιότητες που θέτει στη στρατηγική το περιβάλλον του ανταγωνισμού είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο για την υιοθέτηση πολιτικών βιώσιμης ανάπτυξης ενώ η πλειοψηφία εγείρει θέματα κόστους και πολιτικής αβεβαιότητας που αναστέλλουν σχέδια αειφορίας για το 42% των εταιρειών.
Αποφασιστική δράση
Κοινή πεποίθηση πάντως είναι ότι οι επιχειρήσεις πρέπει να αναλάβουν πιο αποφασιστική δράση για την επίτευξη των στόχων στο πλαίσιο της Ατζέντας 2030 και στο πλαίσιο αυτό το 63% αναφέρει ως κρίσιμο παράγοντα τις εξελίξεις γύρω από την 4η βιομηχανική επανάσταση, το 78% εκτιμά ότι πρέπει να αποσυνδέσουμε την οικονομική ανάπτυξη από τη χρήση των φυσικών πόρων και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος ενώ το 76% θεωρεί ότι η εμπιστοσύνη των πολιτών θα είναι καθοριστική για την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων τα επόμενα χρόνια.
Συμπερασματικά, οι επιχειρηματικοί ηγέτες εμφανίζονται να θέλουν αλλά να μην …μπορούν να κάνουν περισσότερα λόγω των περιορισμών της αγοράς και του ολοένα και πιο απαιτητικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος, με τις πιέσεις να συνεχίζουν να επιβραδύνουν τη μετάβαση σε βιώσιμες πρακτικές σε ευρεία κλίμακα.
Υπάρχουν τρεις άξονες στους οποίους συγκλίνουν οι απόψεις για να υπάρξει αποφασιστική πρόοδος κατά την τρέχουσα δεκαετία:
- Κινητοποίηση των επιχειρήσεων με δράσεις που θα ξεκινούν από χαμηλότερο επίπεδο ώστε να διευκολυνθεί σταδιακά η μετατόπιση
- Αλλαγή του τρόπου συνεργασίας με προώθηση της συλλογικής δράσης και του διαλόγου πέρα από ανταγωνισμούς και
- Αναβάθμιση της ευθύνης των επιχειρηματικών ηγετών
Σύμφωνα με τον Jean-François van Boxmeer, διευθύνοντα σύμβουλο της Heineken, οι διευθύνοντες σύμβουλοι είναι υπεύθυνοι για τη δική τους επιχείρηση και θα πρέπει να επικεντρωθούν στο πού μπορούν να κάνουν τη διαφορά. “Δεν μπορώ μόνος μου να βελτιώσω τον κόσμο, αλλά μπορώ να βελτιώσω τη Heineken”, λέει χαρακτηριστικά.
Με στόχο η πρόοδος να γίνει εφικτή για μεγαλύτερη μερίδα επιχειρήσεων εντοπίζονται κατώτατα όρια στους στόχους, τα οποία οι εταιρείες μπορούν να εφαρμόσουν μέσω των βασικών τους δραστηριοτήτων ώστε να έχουν ουσιαστικό αντίκτυπο στην κάλυψη του χάσματος έως το 2030. Για παράδειγμα, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Έρευνας Πολιτικής Γυναικών (Women’s Policy Research) οι επιχειρήσεις θα μπορούσαν να αποκομίσουν κέρδη 447 δισ. δολ. για τις γυναίκες και τις οικογένειες τους, εξασφαλίζοντας ισότιμη αμοιβή και εκπροσώπηση μεταξύ των εργαζομένων παγκοσμίως και αυτό θα μπορούσε να βελτιώσει σημαντικά τις συνθήκες διαβίωσης περισσότερων από 450 εκατομμυρίων ατόμων.
Έτσι, για παράδειγμα, προωθείται ο στόχος 8 για την αξιοπρεπή εργασία, αλλά και ο στόχος 1 για τον τερματισμό της φτώχειας, ο στόχος 2 για τη μείωση της πείνας, ο στόχος 3 για τη βελτίωση της υγείας και ευημερίας και ο στόχος 4 για την ποιοτική εκπαίδευση των εργαζομένων και των οικογενειών τους.
Στο πλαίσιο αυτό παρακάτω παρουσιάζεται το ποσοστό επίτευξης του καθενός από τους 17 Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης και οι δράσεις στο κατώτερο όριο που μπορούν να αναλάβουν οι επιχειρήσεις.
Πρόοδος στους 17 Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης και προτεινόμενες δράσεις
- Μηδενική φτώχεια (25%)
Προώθηση δίκαιων μισθών για την αξιοπρεπή διαβίωση των εργαζόμενων, από τις επιχειρήσεις στις τοπικές αγορές που έχουν παρουσία
2. Μηδενική πείνα (20%)
Αύξηση της παραγωγικότητας, της αποτελεσματικότητας και της διατροφικής αξίας των τροφίμων στο χαρτοφυλάκιο των επιχειρήσεων
3. Καλή υγεία και ευημερία (60%)
Υγειονομική περίθαλψη σε όλους τους εργαζομένους, συμπεριλαμβανομένων παροχών για τον οικογενειακό προγραμματισμό
4. Ποιοτική εκπαίδευση (47%)
Συνεργασία με ιδρύματα για τον καθορισμό των απαιτούμενων δεξιοτήτων και πόρων ανθρώπινου δυναμικού για το μέλλον της εργασίας
5. Ισότητα των φύλων (61%)
Δέσμευση για ισότητα των φύλων στο εργατικό δυναμικό των εταιρειών και υποχρεωτική συμμετοχή τουλάχιστον τριών γυναικών στα ΔΣ
6. Καθαρό νερό και αποχέτευση (32%)
Προώθηση δράσεων για ορθή διαχείριση του νερού στις επιχειρηματικές δραστηριότητες με παροχή στις τοπικές κοινότητες και οικοσυστήματα
7. Φθηνή και καθαρή ενέργεια (40%)
Στροφή σε ενέργεια από 100% ΑΠΕ και εξασφάλιση πρόσβασης στο δίκτυο για τις τοπικές αγορές και κοινότητες όπου έχουν παρουσία οι επιχειρήσεις
8. Αξιοπρεπής εργασία και οικονομική ανάπτυξη (66%)
Εξασφάλιση ίσων αμοιβών για ίδια εργασία στην κάθε εταιρεία και προετοιμασία του εργατικού δυναμικού για δια βίου μάθηση
9. Βιομηχανία, καινοτομία και υποδομές (48%)
Εξασφάλιση της βιωσιμότητας όλων των επενδύσεων με καθορισμένα κριτήρια καθώς και επέκταση της τεχνογνωσίας για βελτίωση υποδομών
10. Λιγότερες ανισότητες (39%)
Διασφάλιση της ποικιλομορφίας του εργατικού δυναμικού στις επιχειρήσεις και προσβασιμότητας των προϊόντων και υπηρεσιών σε ΑμεΑ
11. Βιώσιμες πόλεις και κοινότητες (34%)
Οι επιχειρήσεις πρέπει να επιβεβαιώνουν ότι η δραστηριότητα τους συμβάλλει θετικά στις τοπικές κοινότητες στις οποίες έχουν παρουσία
12. Υπεύθυνη κατανάλωση και παραγωγή (50%)
Ανακύκλωση ή επαναχρησιμοποίηση αποβλήτων στην παραγωγή και στα απορρίμματα τροφίμων και υιοθέτηση κυκλικού μοντέλου κατανάλωσης
13. Δράση για το Κλίμα (48%)
Καθορισμός στόχου για μείωση της αύξησης της θερμοκρασίας κάτω από 1.5 βαθμό C, με βάση τις συστάσεις των επιστημόνων
14. Ζωή στο νερό (13%)
Επέκταση ευθύνης παραγωγού στο τέλος της ζωής των προϊόντων και διασφάλιση ότι τα απόβλητα δεν καταλήγουν στους ωκεανούς
15. Ζωή στη στεριά (21%)
Διασφάλιση ότι σταματά η αποψίλωση των δασών σε περιοχές που απειλούνται
16. Ειρήνη, Δικαιοσύνη και ισχυροί θεσμοί (28%)
Υποστήριξη φορέων που προωθούν τους ισχυρούς θεσμούς και υιοθέτηση πρακτικών που δεν εισάγουν διακρίσεις στις χώρες δράσης
17. Συνεργασία για τους στόχους (39%)
Προώθηση της συνεργασίας και κοινοπρακτικών επενδύσεων στις τοπικές αγορές όπου δραστηριοποιείται κάθε επιχείρηση.
