Τα τελευταία χρόνια η επιχειρηματική ηθική σε πείσμα των καιρών έχει αποκτήσει μια ευρύτερη αναγνώριση στην κοινωνία του Ελληνικού Επιχειρείν. Οι εταιρείες εν έτη 2017 έχουν συνειδητοποιήσει στην πλειονότητά τους ότι οι πρακτικές Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης δεν είναι ad hoc ενέργειες μέσα στο έτος αλλά απαιτούν μια ολιστική προσέγγιση. Προς αυτή την κατεύθυνση υπάρχουν οργανισμοί όπως το EBEN οι οποίοι έχουν το Know-how προκειμένου να καθοδηγήσουν τις εταιρείες. Να τις συμβουλέψουν και να τους “δανείσουν” το μοντέλο τους μέσα από το οποίο η κάθε εταιρεία μπορεί να τοποθετήσει πρακτικές στη λειτουργία της προς το συμφέρον της κοινωνίας στην οποία δραστηριοποιείται. Θέλοντας να αναδείξουμε το έργο οργανισμών σαν το EBEN, επικοινωνήσαμε με τον Πρόεδρό του στην Ελλάδα κ. Αντώνη Γκορτζή και του ζητήσαμε να μας απαντήσει σε μια σειρά από ερωτήσεις σχετικά με την εταιρική υπευθυνότητα στην Ελληνική Αγορά.
Συνέντευξη στον Νίκο Μωράκη
Κύριε Γκορτζή, μιλήστε μας για το EBEN. Την ιστορία του και τη δραστηριότητά του στην Ελληνική αγορά.
Το EBEN έχει μια ιστορία 17 χρόνια και ιδρύθηκε από καθηγητές πανεπιστημίων με σκοπό να αναδείξουν τα business ethics στο ευρύτερο επιχειρείν. Η απόφασή τους ότι η επιχειρηματική ηθική πρέπει να είναι κομμάτι τις εκπαίδευσης, τους ώθησε να εντάξουν το συγκεκριμένο θέμα στην ακαδημαϊκή τους ύλη με αποτέλεσμα σήμερα να είναι βασικό μάθημα και να διδάσκεται σε όλα τα πανεπιστήμια.
Το 2005, έχοντας μια μακρά εμπειρία στο συγκεκριμένο θέμα ο οργανισμός με προσέγγισε με την πρόταση να συστήσουμε αυτές τις καινοτόμες πρακτικές και στην ελληνική αγορά. Η ανταπόκρισή μου ήταν κάτι παραπάνω από θετική καθώς όχι μόνο δέχθηκα να αναλάβω το συγκεκριμένο εγχείρημα αλλά μετά από συνεννόηση μαζί τους και συγκεντρώνοντας την ομάδα μου, κατέθεσα και το λεγόμενο μοντέλο του EBEN. Έτσι ως το πρώτο μέλος του οργανισμού – μη ακαδημαϊκός αλλά practitioner – εγκαινιάσαμε το μοντέλο που σαν στόχο είχε να δίνει οδηγίες σε οργανισμούς και επιχειρήσεις με σκοπό να βελτιώσουν τις πρακτικές τους σε θέματα επιχειρηματικής ηθικής. Δεν προσπαθήσαμε να δυσκολέψουμε τις εργασίες των εταιρειών, αντιθέτως επιλέξαμε να βελτιώσουμε τις υπάρχουσες διαδικασίες τους. Το ένα σκέλος του μοντέλου εμπεριείχε τους κανόνες, το corporate governance, με τους οποίους μια επιχείρηση θα πρέπει να διοικείται. Το δεύτερο σκέλος τις οδηγίες για να είναι μια εταιρεία τυπική και σωστή σε θέματα κοινωνικής υπευθυνότητας και φυσικά ο κώδικας δεοντολογίας. Μάλιστα σημείο αναγνώρισης του έργου μας ήταν η θετική ανταπόκριση του ΕΒΕΑ να παρουσιάσουμε το μοντέλο στα μέλη του προκειμένου να συμμετέχουν. Μια θετική εξέλιξη που βοήθησε να “διαδοθεί” η δουλειά μας.
Διαβάστε επίσης: Κοινή δέσμευση η ατζέντα 2030 του ΟΗΕ
Τι δικλίδες ασφαλείας είχατε δημιουργήσει προκειμένου να μην κατηγορηθείτε για εμπορευματοποίηση μιας τόσο ηθικά λεπτής διαδικασίας;
Από την πρώτη μέρα διευκρινίσαμε στις εταιρείες που έδειξαν ενδιαφέρον για το μοντέλο μας ότι δεν θα δεχόμαστε ό,τι μας λένε αλλά θα αξιολογούμε κάθε ενέργειά τους. Συγκεκριμένα κάθε φορά που έπρεπε να γίνει αξιολόγηση καλούσαμε κριτές από το European Foundation of Quality Management οι οποίοι χρειαζόντουσαν τουλάχιστον 1 με 2 μέρες για να κάνουν τη δουλειά τους. Μέσα από αυτήν τη διαδικασία ξεχωρίζαμε ποιες εταιρείες ήταν περισσότερο τυπικές και κοντά στις οδηγίες του μοντέλου μας και ανάλογα τις επιβραβεύαμε σε εκδήλωσή μας μία φορά το χρόνο. Προσωπικά θα ήθελα να είναι ακόμα πιο αυστηρά τα κριτήρια αξιολόγησής αλλά εδώ βρισκόμαστε αντιμέτωποι με θέματα βιωσιμότητας. Καθώς είμαστε ΜΚΟ τα έσοδά μας είναι περιορισμένα με αποτέλεσμα αν θέλουμε να αυξήσουμε τις απαιτήσεις μας να πρέπει να αυξήσουμε και τη συμμετοχή των εταιρειών κάτι που δεν σκοπεύουμε καθώς δεν θέλουμε να τις επιβαρύνουμε παραπάνω οικονομικά για μια τέτοια πιστοποίηση.
Μιλήστε μας για τα βραβεία που διοργανώνετε.
Κάθε χρόνο για τις πιστοποιήσεις μας “τρέχουν” 25 εταιρείες ελληνικές και ξένες. Οι δράσεις των εταιρειών χωρίζονται σε 3 στάδια. Σε αυτές που συμπληρώνουν το 20% των απαιτήσεων του μοντέλου μας δείχνοντας κάποιο ενδιαφέρον για να γίνουν καλύτερες (bronze award), σε αυτές που συμπληρώνουν το 50% των απαιτήσεων μας δείχνοντας ότι βρίσκονται σε πολύ καλό δρόμο (silver award) και σε εκείνες που συμπληρώνουν πάνω από το 70% των απαιτήσεων μας δείχνοντας ότι έχουν πετύχει το σκοπό τους (gold award). Τα βραβεία τα διοργανώνουμε ανελλιπώς από το 2007 και το διοικητικό συμβούλιο του οργανισμού το στελεχώνουν κυρίως ακαδημαϊκοί κάτι που αρχίζει να αλλάζει κυρίως στην Ελλάδα καθώς σιγά σιγά οι λεγόμενοι Practitioners, όπως εγώ, αναλαμβάνουν θέσεις.
Εσείς πότε αναλάβατε Πρόεδρος του EBEN;
Το 2008 είχα την τιμή να με εκλέξουν Πρόεδρο του EBEN για όλη την Ευρώπη για μια τετραετία. Ήμουν τότε ο πρώτος πρόεδρος του Οργανισμού χωρίς ακαδημαϊκό background και φυσικά ως πρόεδρος φρόντισα να φέρω τα δύο μεγάλα event που διοργανώνονται κάθε χρόνο και στην Ελλάδα. Το πρώτο το 2009 που ήταν το ετήσιο συνέδριο στο οποίο μπορούν να παρευρεθούν όλα τα μέλη – το μήνα Ιούνιο – για τρεις μέρες στους χώρους του DEREE College και το δεύτερο τον περασμένο Σεπτέμβρη που είναι αυστηρά μόνο για ακαδημαϊκούς. Το concept του τριήμερου συνεδρίου είναι βασισμένο σε μια θεματική ενότητα πάνω στην οποία γίνονται διάφορα workshops από ακαδημαϊκούς τα οποία μπορούν να παρακολουθήσουν όσοι συμμετέχουν. Παράλληλα Practitioners με καθηγητές αλλά και πιστοποιημένα μέλη συμμετέχουν σε ανοιχτές συζητήσεις προκειμένου να ανταλλάξουν απόψεις και φυσικά πραγματοποιείται και η κεντρική γενική συνέλευση του οργανισμού. Το δεύτερο event που πραγματοποιεί ο Οργανισμός, όπως σας ανέφερα και προηγουμένως, είναι μόνο για τους καθηγητές μέλη της κοινότητας και έχει ερευνητικό χαρακτήρα. Πέρα από τις ενέργειές μας σε θέματα κοινωνικής υπευθυνότητας, φροντίζουμε να κρατάμε και το ερευνητικό κομμάτι ζωντανό. Μια από τις δράσεις μας είναι μια υποτροφία που δίνουμε σε φοιτητές που κάνουν το μεταπτυχιακό τους και τους ζητάμε να συντάξουν μια εργασία σχετικά με την επιχειρηματική ηθική. Η καλύτερη εργασία κερδίζει ένα ταξίδι με όλα τα έξοδα πληρωμένα στο ετήσιο συνέδριο του Οργανισμού με τον φοιτητή να έχει την ευκαιρία να παρουσιάσει τα ευρήματά του στο κοινό. Μια μοναδική εμπειρία που πιστεύουμε ότι “εμπνέει” τον καθένα να συμμετέχει και να ασχολείται με θέματα επιχειρηματικής ηθικής. Μια πρωτοβουλία μας που από φέτος έχει ενισχυθεί και με υποτροφία στο Πανεπιστήμιο της Λευκωσίας για όποιο μεταπτυχιακό ενδιαφέρει το νικητή.
Πιστεύετε ότι η ΕΚΕ βρίσκεται στο κέντρο των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα; Είναι μέρος της εταιρικής κουλτούρας των επιχειρήσεων;
Αυτή είναι μια πολύ καλή ερώτηση. Αν πάω πίσω στο 2001 όταν φτιάξαμε για πρώτη φορά τα αριστεία κοινωνικής προσφοράς, πάρα πολλές εταιρείες είχαν την εντύπωση ότι δρούσαν με δομές εταιρικής υπευθυνότητας. Κάτι που δεν έκαναν και το μπέρδευαν ως εργαλείο Marketing. Εμείς τους εξηγήσαμε ότι αυτά τα πράγματα για να γίνουν σωστά πρέπει να ακολουθούν συγκεκριμένες οδηγίες. Τότε δημιουργήθηκε η τάση προς αυτή την κατεύθυνση. Ίσως λόγω κρίσης κάποιες εταιρείες να έχουν συρρικνώσει τις δράσεις τους. Αυτό είναι ένα πρόβλημα που δυστυχώς το ζούμε και πρέπει να το αντιμετωπίσουμε. Εκεί που προσωπικά εγώ έχω παράπονο είναι ότι κανείς από τους πολιτικούς ποτέ δεν ενδιαφέρθηκε για τις αξίες της επιχειρηματικής υπευθυνότητας.
Το κράτος στο εξωτερικό βοηθάει;
Αν μιλήσουμε για τους Ολλανδούς, τότε ναι. Η HEDA για παράδειγμα, το Ελληνοολλανδικό Επιμελητήριο διοργανώνει συνέδρια πάνω στο κομμάτι των business ethics. Tο ίδιο το κράτος στην Ολλανδία φροντίζει να υποστηρίζει στις δικές του δομές παρόμοιες πρωτοβουλίες. Βάζει “πλάτη” με αποτέλεσμα και οι επιχειρήσεις να ακολουθούν το πρότυπο της κυβέρνησης.
Υπάρχει καινοτομία στις δράσεις της ΕΚΕ και αν ναι από ποιους κλάδους εκφράζεται;
Ναι υπάρχει. Λόγω της αύξησης του ενδιαφέροντος από τις εταιρείες τα τελευταία χρόνια πολλές από αυτές που έχουν περάσει στην κουλτούρα τους την επιχειρηματική ηθική προσπαθούν να διαφοροποιηθούν από τους υπόλοιπους αναλαμβάνοντας δράσεις out of the box. Έχουν αρχίσει και ψάχνονται να κάνουν διάφορες δράσεις οι οποίες ακολουθούν άλλους δρόμους από αυτούς που ακολουθούσαν παλαιότερα χρόνια. Ίσως και σχετικές με την πραγματικότητα της κρίσης.
Τέλος κ. Γκορτζή, ποια πιστεύετε ότι είναι η εικόνα που έχει ο καταναλωτής;
Γίνονται έρευνες που δείχνουν ότι υπάρχουν άτομα τα οποία επηρεάζεται η απόφασή τους βάσει των ενεργειών ΕΚΕ από τους οργανισμούς. Μια σπουδαία εξέλιξη, καθώς μην ξεχνάμε ότι ο μέσος άνθρωπος πλέον πρώτον έχει καλύτερη μόρφωση και δεύτερον διαμέσου της τεχνολογίας έχει άμεση γνώση για το τι κάνει ο κάθε οργανισμός. Είναι πολύ πιο ενημερωμένος. Φαίνεται λοιπόν ότι υπάρχει ένα πολύ μεγάλο ποσοστό ανθρώπων που επηρεάζονται από τις ενέργειες οι οποίες είναι καθαρά πάνω σε θέματα εταιρικής υπευθυνότητας. Σίγουρα δεν βλέπουν το μηχανισμό που υπάρχει πίσω από αυτές τις πράξεις αλλά μπορούν και σχηματίζουν μια άποψη για την εικόνα της εταιρείας που ενδιαφέρονται.
