Η Ευρωπαϊκή Ένωση ορίζει την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (ΕΚΕ) ως την «ευθύνη των επιχειρήσεων για τον αντίκτυπό τους στην κοινωνία». Αυτός ο ορισμός τονίζει τη σχέση μεταξύ των δράσεων των επιχειρήσεων και του κοινωνικού τους αντίκτυπου και τη σημασία των δράσεων ΕΚΕ για τη δημιουργία μιας πιο συνεκτικής ευρωπαϊκής κοινωνίας και τη μετάβαση σε ένα βιώσιμο οικονομικό σύστημα.
Του Χρήστου Σ. Τσανού, Επιστημονικού Συνεργάτη Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών
Η παραδοσιακή αντίληψη για την ΕΚΕ συνίσταται σ την ανάληψη δράσεων κοινωνικής υπευθυνότητας από επιχειρήσεις, που λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες των ενδιαφερομένων μερών που επηρεάζονται από τη λειτουργία των επιχειρήσεων αυτών. Αυτή η αντίληψη υπόκειται σε περιορισμούς που σχετίζονται με το ρόλο των επιχειρήσεων στην αναγνώριση και κάλυψη κοινωνικών αναγκών μέσω δράσεων ΕΚΕ και τον συνήθως αποκριτικό χαρακτήρα αυτών των δράσεων. Η αναγνώριση των αναγκών και η επιλογή των δράσεων εκπορεύεται κατά βάση από την ίδια την επιχείρηση, με περιορισμένη συμμετοχή των ενδιαφερομένων μερών, ενώ οι δράσεις ΕΚΕ αποκρίνονται σε υπάρχοντα προβλήματα και ανάγκες, με περιορισμένη προβλεπτική ικανότητα.
Επιπλέον, οι παγκόσμιες οικονομικές (π.χ. μετατόπιση των κέντρων οικονομικής δραστηριότητας), δημογραφικές και περιβαλλοντικές (π.χ. κλιματική αλλαγή, ραγδαία αύξηση των ενεργειακών αναγκών) τάσεις και η ραγδαία και συνεχής ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών έχουν ολοένα πιο πολύπλοκες και ανατρεπτικές επιπτώσεις στην κοινωνική οργάνωση και την οικονομική δραστηριότητα. Η ανάπτυξη προσεγγίσεων για τη συστηματική αναγνώριση και κατανόηση των επιπτώσεων των τάσεων και τεχνολογικών καινοτομιών, τη σύνδεσή τους με το κοινωνικό όφελος και την πρόληψη αρνητικών και μη αναμενόμενων συνεπειών αποτελεί αναγνωρισμένη προτεραιότητα σε Ευρωπαϊκό επίπεδο.
H Υπεύθυνη Έρευνα και Καινοτομία (Responsible Research and Innovation – RRI) αποτελεί μια συνεργατική προσέγγιση για την αναγνώριση και τον προσδιορισμό των κοινωνικών αναγκών και τη συνεργατική ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων και προϊόντων που αυξάνουν το κοινωνικό όφελος. Προϋποθέτει τη συνεργασία κοινωνικών εταίρων (όπως ερευνητικοί φορείς, κοινωνία των πολιτών, επιχειρηματικός τομέας, φορείς πολιτικής) σε όλη τη διάρκεια της δραστηριότητας έρευνας και ανάπτυξης καινοτομίας, για την ευθυγράμμιση των διαδικασιών και των αποτελεσμάτων της έρευνας και της καινοτομίας με τις κοινές Ευρωπαϊκές αξίες. Η καινοτομία δεν αφορά μόνο στην ανάπτυξη τεχνολογικά προηγμένων προϊόντων αλλά ενσωματώνει κάθε διαδικασία που οδηγεί στην ανάπτυξη προϊόντων και υπηρεσιών που ανταποκρίνονται σε εκφρασμένες κοινωνικές ανάγκες με καινοτόμο τρόπο (π.χ. κοινωνική καινοτομία).
Ο παραπάνω ορισμός της Υπεύθυνης Έρευνας και Καινοτομίας προσδιορίζει και τη σημαντικότητα της Δημόσιας Συμμετοχής (Public Engagement) μίας όσο το δυνατόν ευρύτερης πλειοψηφίας κοινωνικών εταίρων για την επίτευξη του προσδιορισμού των κοινωνικών προκλήσεων στη βάση κοινά αποδεκτών κοινωνικών, οικονομικών και ηθικών αρχών. Η Δημόσια Συμμετοχή στην Υπεύθυνη Έρευνα και Καινοτομία επιτυγχάνεται μέσω της θεσμοθέτησης επαναλαμβανόμενων και χωρίς αποκλεισμούς διαδικασιών διαλόγου μεταξύ ερευνητικών φορέων, φορέων δημόσιας πολιτικής, επιχειρηματικών φορέων, της κοινωνίας των πολιτών. Αντικείμενο του διαλόγου είναι η κοινή κατανόηση και συνδημιουργία των στόχων της έρευνας και της καινοτομίας και η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αποδοχή των καινοτόμων λύσεων και προϊόντων που παράγονται.
Παρά το γεγονός ότι η έννοια της Υπεύθυνης Έρευνας και Καινοτομίας συζητείται και εξελίσσεται από τις αρχές αυτής της δεκαετίας, έχει μόλις πρόσφατα αρχίσει να λαμβάνει μεγαλύτερη αναγνωρισιμότητα. Ως έννοια που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος-πλαισίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Έρευνα και την καινοτομία “Horizon 2020”, η Υπεύθυνη Έρευνα και Καινοτομία αποτελεί ένα διαθεματικό αντικείμενο που αφορά όλους τους τομείς έρευνας που χρηματοδοτούνται από το πρόγραμμα. Επιπλέον, εργαλεία και πηγές (π.χ. RRI Toolkit) για την ενημέρωση των ενδιαφερομένων μερών σχετικά με την Υπεύθυνη Έρευνα και Καινοτομία είναι ήδη διαθέσιμα.
Η Υπεύθυνη Έρευνα και Καινοτομία λειτουργεί συμπληρωματικά προς την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη, μετατοπίζοντας την ευθύνη για τη σύλληψη και ανάπτυξη σχετικών δράσεων από την επιχείρηση σε ένα ευρύ πλέγμα ενδιαφερομένων μερών, αναγνωρίζοντας τις κοινωνικές ανάγκες μέσα από ευρεία και συνεχή διαβούλευση των κοινωνικών εταίρων, και ενσωματώνοντας ενεργά την ερευνητική δραστηριότητα και την καινοτομία στη διαδικασία παραγωγής νέας γνώσης. Υποστηρίζει τη δημιουργία υγιών σχέσεων μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών, την καλύτερη σύνδεση των επιχειρηματικών στόχων με τις κοινωνικές απαιτήσεις και την ενσωμάτωση της έρευνας και της καινοτομίας ως δομικών στοιχείων των δράσεων κοινωνικής υπευθυνότητας.
Πηγή: Λεύκωμα ΕΚΕ 2016 (ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ MARKETING)
